Dolgu Tedavi


Dolgu Tedavi

Diş Dolgusu nedir?

    Ağızdaki zararlı bakterilerin asit atakları sonucu sağlam diş dokusunun yapısını bozması sonucu oluşan kötü görünümlü ve hijyensiz boşluğun uygun yöntemlerle dayanıklılığı ve rengi doğal diş yapısına en yakın materyallerle doldurulması işlemine dolgu denir.

Çürük Oluşumuna Neden Olan Şeyler Nelerdir?

  • Yediğimiz şeyler: Gün içerisinde tükettiğimiz özellikle dişe yapışma eğiliminde olan, asitli ve şeker içeriği yüksek gıdaların bakteriler tarafından metabolize edilmesi çürük oluşumunu arttıran etmenlerdir. (Örneğin: karamel, çikolata, kola, çubuk kraker, meyve suları vb.)
  • Yetersiz fırçalama: Gün içerisinde diş üzerinde biriken bakteriyel plağın diş fırçalama ile yeterince uzaklaştırılamaması diş dokusundaki bakteriyel etkinliğin sürmesine ve devamında çürük oluşumuna neden olmaktadır.
  • Genetik yatkınlık: Çürük çevresel etmenlere bağlı olduğu gibi aileden gelen yatkınlığına da bağlı olabilir.
  • Yetersiz tükürük akışı: Tükürüğümüz diş yüzeyini bir nevi yıkayan, asidik ortamı nötrlemeye yardımcı olan ve dişlerimizin kaybettiği mineralleri tekrar dişlerimize geri kazandırabilen mineral içeriğiyle çürük oluşumuna karşı en etkili silahlarımızdandır. İnsandan insana değişen tükürük içeriği ve akış hızı o bireyin çürüğe yatkınlığını da etkilemektedir.

Diş dolgusu çürük dışında travma sonucu kırılan dişlerin ardında bıraktığı eksik dokuyu tamamlamak amacıyla da yapılabilir.

Çürük Diş Nasıl Tespit Edilir?

    Dolgunun yapılabilmesi için doğal olarak öncelikle çürük dişin tespit edilmesi gerekir. Çürük bazen ağız içerisinde bariz bir şeklide görülebildiği gibi direkt görülemeyecek konumlarda da olabilir. Diş hekimi bu tür çürükleri tespit etmede çeşitli yardımcı yöntemler kullanırlar. Bunlar :

    Ağız içi muayene: Diş hekimi klasik muayene aletleriyle ağız içerisini gözlemler. Bu aletlerden ‘’ayna’’ direkt olarak görülemeyen diş kısımlarının görülmesini sağlarken ‘‘sond’’ adını verdiğimiz ucu sivri alet ise çürük sonucu oluşmuş yumuşak, dayanıksız dokunun tespitinde kullanılır.

    Boyayıcı ajanlar: Çürük olan dokuyu veya çürüme başlangıcı olan dokuyu boyayan materyallerdir. Bu boyalar sağlam diş dokusunu boyamaz bu sebeple çürük tespiti kolaylaşır.( Not: bu boyalar insan sağlığına zarar veren kimyasal boyalardan değildir.)

    Transillüminasyon:  Bu yöntem sağlam ve çürük diş dokusunun ışığı kırma miktarlarının farklı olmasına dayanan bir tespit yöntemidir. Görünür ışıktan daha güçlü ışıklar diş dokusuna uygulanır ve gözlem yapılır. Ağrısız bir yöntemdir.

  Röntgen: Diş hekiminin normal muayene ile tespit edemeyeceği çürüklerin tespitinde çok önemli  yarar sağlamaktadır. Örneğin daha önce yapılmış bir dolgunun altında gelişen çürüğün ağız içi muayene ile görülmesi zor iken bunun tespiti röntgenle sağlanıp çürüğün daha fazla ilerlemeden temizlenmesi dişin korunması adına çok önemli bir yarar sağlamaktadır.

Çürük diş tespit edildikten sonra dolgu aşamasına geçilir.

Çürük Diş Tedavi Edilmezse Ne Olur?

    Çürük doku temizlenmezse çürük içerisindeki bakteriler dişin özü dediğimiz pulpa dokusuna ulaşır ve enfeksiyona sebebiyet verir. Enfeksiyon sonucu çok güçlü bir ağrı oluşur ve dişimiz canlılığını yitirir. Enfeksiyonun şiddetine ve seyrine göre diş en iyi ihtimalle kanal tedavisi yapılır ya da diş çekilir.

Diş Dolgusu Nasıl Yapılır?

    Dolgunun ilk aşaması çürük kısmın temizlenmesi ve yerine konulacak materyalin oradaki stabilizasyonunu sağlayacak formun verilmesidir. Diş hekimi çeşitli aletler ile çürüğü uzaklaştırır ve uygun formu sağladıktan sonra uygun materyallerle oluşun boşluğu doldurur. Ardından normal diş formunu sağladıktan sonra dolgunun yüksek olup olmadığı kontrol edilir ve dolgu yüzeyi pürüzsüz hale getirilip dolgu bitirilir.

Diş Dolgusu Yapılırken Acı Çeker miyim?

    Hekimin dolgu işlemine başlamadan önce uygulayacağı anestezi sayesinde işlem sırasında herhangi bir ağrı hissedilmez.  Anestezi diş ve dişe komşu bütün dokuları uyuşturacağından olası bir durumda ağrıyı hissetmeniz engellenmiş olur.

Anestezi(İğne) Yapılırken Çok Acır mı?

    Anestezi , vücudun tamamının ya da bir kısmının ağrıya duyarsız hale getirilmesi olarak tanımlanabilir. Hekim yapacağı işleme göre uygun dozda ve etkide anestezi yöntemine karar verir.  İğne ile anestezi uygularken oluşacak olan ağrıyı da engellemek adına iğnenin uygulanacağı bölgeye önceden sıkılacak fısfıs şeklinde anestezik solüsyon ile hasta konforu üst düzeye getirilir ve oluşacak olan stres ve korku engellenebilir.

Hangi Dişlere Dolgu Yapılır?

  • Çürük dişler
  • Travma sonucu meydana gelen Çatlak veya Kırık dişler
  • Diş sıkması sonucu aşınmış dişler

 Dolgu Çeşitleri Nelerdir? Beyaz-Siyah Dolgu Nedir?

    Diş hekimliğinde kullanılan dolgu materyalleri yıllar içinde teknolojik gelişmelere bağlı olarak gelişme göstermektedir. Dolgu materyallerinin içeriği günümüze kadar çeşitli değişimlere şahit olmuştur. 1880’lerin başından beri kullanımda olan metal içeriğinden dolayı siyah görünen amalgam dolgular günümüzde yerini estetik kaygılara cevap veren beyaz renkte kompozit dolgulara bırakmıştır.

Siyah Dolgu Zararlı mıdır?  Siyah Dolgunun Avantajları Nelerdir?

    Siyah dolgu dediğimiz amalgam dolgular uzun yıllar boyunca antimikrobiyal içeriği sayesinde etrafında bakteri barındırmaması ve uzun yıllar sağlam bir şekilde ağızda kalması sebebiyle çok sık tercih edilmiştir. Fakat dolgunun stabilizasyonu için ekstra sağlam diş dokusunun alınması ve içerisinde cıva, gümüş, kalay gibi metallerin sağlığa zararlı bulunmasından dolayı birçok ülkede yasaklanmıştır. Buna karşın ülkemizde nadir de olsa; özellikle ağız hijyeni kötü hastalarda tercih edilen bir dolgu materyalidir.

Siyah Dolgu Beyazıyla Değiştirilebilir mi? Değiştirilmeli midir?

    Dezavantajlarına rağmen amalgam(siyah) dolgular uzun yıllar ağızda kalabilen sağlam dolgulardır. Bu sebeple eğer dolgunun uyumu iyi ise ve altında çürük gelişimi tespit edilmediyse dolgu ağızda bırakılır. Ancak hasta estetik kaygılardan dolayı değiştirmek isterse uygun ekipmanlarla dolgu sökümü yapılır ve yerine daha estetik görünen kompozit dediğimiz beyaz dolgular yapılabilir.

Diş Hekimi Dolgu Materyalini Neye Göre Seçer?

    Günümüzde beyaz dolgu hastalar tarafından daha çok tercih edilmesine karşın her hastada farklı durumlar söz konusu olduğundan o hastada kullanılacak materyalin seçimi hekim tarafından yapılmalıdır. Hekim dolgu materyaline karar verirken birçok etkeni göz önünde bulundurur. Bunlar ;

  • Çürük temizlendikten sonra oluşan boşluğun büyüklüğü: Oluşan boşluk ne kadar büyükse dolgunun düşme ihtimali o kadar artar. Bu sebeple fiziksel özellikleri daha iyi olan daha dayanıklı materyaller tercih edilir
  • Çürük dişin bulunduğu yer: Eğer diş ön bölge de ise siyah dolgu estetik kaygılardan dolayı tercih edilmez.
  • Hastanın ağız hijyeni: Hasta eğer ağız hijyenine dikkat emiyorsa antimikrobiyal içeriği yüksek materyaller tercih edilir. Aksi takdirde kötü bir ağız ortamında yapılacak olan dolgunun prognozu çok da iyi değildir.
  • Çürüğün dişin özüne(pulpaya) yakınlığına göre: Çürük dişin özüne yaklaştıkça yapılacak olan dolgudan sonra oluşacak hassasiyet de artar. Bu sebeple kullanılacak materyal dişin özüne zarar vermeyen , soğuk ile sıcak iletkenliği minimum olan materyaller olmalıdır.

Dolgu Sonrası Ne Zaman Bir Şeyler Yenilebilir?

    Dolgu sonrası özellikle anestezi etkisi geçmeden bir şeyler yenilmemelidir. Çünkü özellikle çocuk hastalarda anesteziden kaynaklı farkında olmadan yanak çiğneme dudak ısırma gibi travmatik sonuçları olabilir. Beyaz dolguların sertleşmesi hemen gerçekleşirken siyah olan amalgam dolgular dolgu yapıldıktan sonra bile sertleşmeye devam eder ve genellikle sertleşmesi 24 saati bulmaktadır. Bu sebeple amalgam(siyah) dolguda 2 saat bir şey tüketilmemelidir ve 24 saat boyunca sert gıdalar almamaya dikkat edilmelidir.  Ayrıca çok sıcak veya çok soğuk içeceklerin tüketilmesi, dolgunun sertleşme fazında büzülüp, genişlemesine neden olacaktır ve dolgu uyumunu bozacaktır.

Dolgu Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler:

    Hasta ağız hijyenine dikkat etmelidir. Hekimin uyguladığı yöntem durdurucu ve koruyucu olmasına karşın tedavi sonrası hasta ağız hijyenine dikkat etmez ise tedavi aksaklığa uğramaktadır. Tedavi sonrası dolgunun dişin özüne yakınlığına bağlı olarak hastada sıcak/soğuk hassasiyeti oluşabilir. Bu durum giderek azalıp ortadan kalkmaktadır. Şayet azalmayıp daha da şiddetleniyorsa hasta hekimine başvurmalıdır. Tedaviden sonra dişten veya diş etinden kaynaklı ağrılar için hekimin önerdiği ağrı kesici kullanılabilir. Ancak ağrı durumu devam ediyor ise hekim ile iletişime geçilmelidir.

Dolgu Sonrası Hassasiyeti Azalmak İçin Neler Yapılabilir?

  • Hekimin önerdiği ağrı kesici ilacın alınması.
  • Dolgunun yapıldığı tarafla değil, diğer tarafla çiğneme yapılması.
  • Aşırı sıcak ve soğuk yiyecek ve içeceklerin alınmasından kaçınılması.
  • Asidik yiyecek ve içeceklerin tüketilmesinden kaçınılması.

Dolgunun Renklenmesi Sebebi Nedir?

    Özellikle ön bölge estetik dolgularda dolgu renklenmesi sonucu oluşan görüntü hastaları rahatsız edebiliyor. Bunun sebebi dolgu materyalinin doğası gereği ağızdaki sıvılarla etkileşimidir. Bu sebeple çay, kahve hatta sigara gibi şeyler dolguda renk değişimine sebep olmaktadır. Hasta dolgu sonrası bu tür alışkanlıklarını azaltmalı ve ağız hijyenine dikkat etmelidir.

Dolgu Neden Düşer?

    Dolgunun adaptasyonunun azalması sonucu bir çok sebepten dolayı yapılan dolgu düşebilir. Bunlar:

  • Çok sert cisimleri, dolgunun bulunduğu diş ile kırmaya çalışmak
  • Diş sıkma/gıcırdatma
  • Dolgu etrasında çürük oluşumuna bağlı oluşan adaptasyonsuzluk
  • Mesleki kötü alışkanlıklar (Örn: Terzi: iğne ısırma)
  • Travma sonucu dolgulu dişin darbe alması (Örn: bisikletten düşme)
  • Zamanla diş dokusu ile dolgu arasındaki bağın gevşemesine sebep olan reaksiyonlar